فناوری و تلویزیون دیجیتال

پخش ویژه‌برنامه‌های سینمایی با محوریت جشنواره فجر در حالی قرار است به شبکه سوم سیما محدود شود که اگرچه این رویکرد واکنش‌هایی را در پی داشته و برخی آن را به رفتار نامناسب مدیر شبکه سوم سیما منتسب کرده‌اند اما واقعیت آن است که اگر این انحصارطلبی قرین صحت باشد نیز می‌تواند به نفع صداوسیما تمام شود و ناخواسته یک هزینه سنگین و بی‌حاصل را از روی دوش مدیران رسانه ملی بردارد.

سجاد مهرگان سردبیر برنامه سینماگرام در شبکه ۴ به تازگی در یادداشتی در کانال تلگرام مدعی شد: «شنیده شده‌ است یکی از مدیران حاشیه‌ساز صداوسیما برای تعطیلی برنامه‌های سینمایی شبکه‌های دیگر و به دلیل اینکه دوسال است نتوانسته برنامه سینمایی خود را تولید کند با رئیس صدا و سیما مذاکراتی انجام داده تا تنها برنامه سینمایی ویژه جشنواره فیلم فجر را تولید و پخش کند و انحصار آن را به دست بگیرد. مذاکراتی که ظاهرا نتیجه داده و علی عسگری دستور توقف ویژه برنامه‌های شبکه‌های دیگر را صادر کرده‌است.»

سردبیر برنامه سینماگرام در ادامه ادعای خود، تاکید کرد: «قرار شده بود جیرانی و فراستی در شبکه یک و افخمی، دخانچی و امید روحانی و… نیز در شبکه‌های دیگر مشغول باشند که با این اقدام‌تامل‌برانگیز بی‌شک برنامه‌های آن‌ها کنسل خواهد شد. متاسفانه این دستور حتی به شبکه ۴ که تنها برنامه سینمایی ۱۶ هفته گذشته صداوسیما را داشته نیز رسیده است.» این موضع‌گیری با نقدهای جدی نسبت به مدیر شبکه مذکور همراه شده بود که اگرچه نامش ذکر نشده اما به وضوح تنها گزینه برای مخاطب، همین مدیر بود.

برای فهم اینکه، چنین ادعاهایی تا چه میزان دقیق است، باید تا زمان برگزاری جشنواره فیلم فجر یعنی تا ده روز دیگر صبر کرد و دید که آیا صرفاً برنامه «هفت» به عنوان ویژه نامه جشنواره فیلم فجر پخش می‌شود و علی فروغی مدیر شبکه سوم سیما توانسته دیگر شبکه‌ها را خلع سلاح کند یا در نهایت شماری از برنامه‌های دیگر نیز در این زمان روی آنتن می‌رود و هفت تنها برنامه‌ سینمایی نخواهد بود که به پوشش ویژه جشنواره فجر می‌پردازد.

سوای اینکه فروغی پشت این ماجرا بوده یا نبوده و یا اساساً این اتفاق رخ می‌دهد یا نمی‌دهد، به نظر می‌رسد برخلاف نظر برنامه‌سازان سینمایی تلویزیون، این رویکرد به نفع صداوسیما باشد. اگرچه مدیر کم‌تجربه شبکه سوم سیما از سر انحصارگرایی ممکن است دست به چنین اقداماتی بزند اما دست کم در این نمونه، چنین تحرکی می‌تواند حاصلی مثبت برای رسانه ملی داشته باشد و با نیم‌نگاهی به تجربیات گذشته می‌توان به خوبی به این واقعیت پی برد.

از مهم‌ترین علل موفقیت برنامه‌هایی چون «نود» و «هفت» عدم تولید برنامه‌های موازی با این دو برنامه بود که با محتوای این برنامه‌ها هم‌پوشانی داشته باشد. در واقع رسانه ملی برای دوره طولانی نقد و بررسی فوتبال به ویژه لیگ برتر فوتبال را به صورت عمده در قالب برنامه «نود» انجام داد و این برنامه به مرور آنچنان در سطح افکارعمومی پایگاه یافت که تولید برنامه‌های موازی در مقاطعی نتوانست تاثیر جدی در آن داشته باشد؛ هرچند تصمیم اشتباه مدیر کنونی شبکه سه در توسعه بیش از حد برنامه لیگ برتر محمدحسین میثاقی باعث شده تا حدودی موازی کاری شکل بگیرد و به برند نود لطمه وارد شود.

درباره برنامه «هفت» نیز همین رویکرد باعث شد شاهد تثبیت جایگاه و شکل گیری یک کشمکش بر سر این برنامه باشیم. «هفت» برای دوره طولانی تنها برنامه سینمایی تلویزیون بود و پس از موفقیت برخی شبکه‌های دیگر درصدد برآمدند تا برنامه مشابهی را راه‌اندازی کنند که البته هیچ‌کدام از این برنامه‌ها نتوانستند موفقیت هفت را به دست آورند، کما اینکه رقبای نود در دیگر شبکه‌ها نتوانستند موفقیت هفت را تکرار کنند. از این منظر اجرای دوباره هفت بدون پخش ده‌ها برنامه موازی، تمرکز مخاطبان تلویزیون را متوجه این برنامه می‌کند و تلویزیون بار دیگر صاحب یک برنامه سینمایی پرمخاطب می‌شود، به جای آنکه ده برنامه سینمایی کم مخاطب داشته باشد.

از سویی دیگر، ثبت نام ۴۰۰ نفر از عوامل صداوسیما برای حضور در جشنواره ملی فیلم فجر که بخش قابل توجهی‌ از آن به بهانه همین ویژه‌برنامه‌ها درخواست حضور داشته‌اند، ابعاد منابع مالی و انسانی گسترده‌ مورد نیاز برای این تعداد ویژه برنامه را نشان می‌دهد. از این منظر منطق ایجاب می‌کند وقتی تجربه ثابت کرده با هزینه کمتر و تمرکز منابع در یک برنامه می‌توان دستاورد بیشتری برای تلویزیون داشت، مانع از لشکرکشی بی‌حاصل به تلویزیون شد و یک گروه کوچک و البته متفاوت با گروه غیرحرفه‌ای دوره بهروز افخمی، تنها ویژه برنامه تلویزیون از جشنواره فجر را برای مخاطبان ارائه کنند.